Istorijat naše izviđačke organizacije nam daje mesto na obeležavanju 100-te godišnjice izviđačke-skautske organizacije sveta. Zato sam ova dva priloga napravila, zapravo, kao jednu celinu.
Zaboravili smo, a mnogi i ne znaju, kako je naša izviđačka organizacija nastajala, kako se menjala, u daljoj i bližoj prošlosti. Možda smo zaboravili kako je nastajao Savez izviđača Jugoslavije, ali nismo ovaj znak, koji ovako lepo izgleda iz pera jednog izviđača.
IZVIĐAČI – SKAUTI U JUGOSLAVIJI DO II SVETSKOG RATA
Izviđačka organizacija je relativno rano, računajući od 1907. god., nastala na našim prostorima. I pre osnivanja Jugoslavije kao države, na prostorima koji su je kasnije činili, počela su se organizovati društva mladih. Hronološki:
1881. god. u Vinkovcima, prof. Mate Mudrinić pokreće izletničke sokolske družine, što se može smatrati prvim udruživanjem mladih u organizacije.
1911. god. Dr. Miloš Đ. Popović (1876-1954) udario je temelje skautskoj organizaciji u Srbiji, u okviru “Trezvene mladeži”.
1913. god. u Hrvatskoj se organizuju “Đačke izletne družbe”, koje su delovale po izviđačkom programu.
1914. god. Po ugledu na skaute u drugim državama, u Hrvatskoj se osniva “Hrvatsko skautsko udruženje”. Prihvata se naziv skauti, i uniforme.
1915. god. Skauti Bosne i Hercegovine su osnovani u Austrougarskoj monarhiji.
Posle pauze, za vreme I svetskog rata, i osnivanja države Jugoslavije, dr. Miloš Popović se zalaže da poveže sve organizacije koje su počele spontano da niču u mnogim gradovima.
1920. god. 1. oktobra, kao izviđačku organizaciju u Beogradu formirao je Steg br. 1.
1921. god. dr. Popović uspeva da osnuje »Savez skauta kraljevine Jugoslavije«, čiji su članovi bili »Savezi izvidnika i planinki« Srbije, Hrvatske... Starešina glavne uprave je postao dr. St. Z. Ivanić, koji je vrlo uspešno vodio ovaj Savez. 1921. god. U Makedoniji, u Skoplju se osniva prvi steg.
1922. god. Na Jugoslovenskom sokolskom sletu, koji je održan u Ljubljani, formira se »Skautska organizacija Slovenije«, a najzaslužniji su Stane Hudnik, Franc Pintar, Jože Medved... Pod vođstvom Metoda Brezigara povezuje se sa skautima Beograda. Na sletu su učestvovali i skauti iz Bosne, Srbije , Češke, Poljske.
1922. god. u Parizu, na Međunarodnoj skautskoj konferenciji i jugoslovenska organizacija postaje ravnopravni član WOSM–a.
1922. god. Baden-Powell wrote about Bosnia before the First World War; in a section "Biking in Bosnia" he provides a fascinating picture of this war-torn land. As part of Yugoslavia, Bosnia-Herzegovina was a founding member of the World Organization of the Scout Movement from 1922.god.
1923. god. 26. februara, Lord Robert Baden-Powell se zahvaljuje za rođendansku čestitku,
Skautima Hrvatske, lično. (Objavljeno u hrvatskom izviđačkom časopisu SKAUT, 1923.)
1923. god. 6. maja. održana je vanredna skupština “Saveza skauta Kraljevine Jugoslavije”. Promenjen je naziv u “Savez skauta Kraljevine SHS”. Usvojen je Statut Saveza, a kralj Aleksandar I Karađorđević postaje pokrovitelj organizacije.
1923. i 1924. god. u Makedoniji, u Kumanovu, Štipu, Bitoli, Strumici i Gostivaru osnivaju se novi stegovi, pa se formira Vardarski skautski region sa sedištem u Skoplju.
1924. god. 28.juna održana je prva manifestacija: ''Slet Saveza skauta Kraljevine SHS”, u Sarajevu.
1929. god. Savez menja ime u “Savez izviđača i planinki Jugoslavije”.
1930. god. Opet menja ime u “Savez skauta Kraljevine Jugoslavije”. Naši predstavnici prvi put nastupaju na međunarodnom JAMBOREE-u (međunarodna smotra).
PRVE NACIONALNE SMOTRE
u Jugoslaviji su održane:
Sve ove godine skauti-izvidnici-izviđači su bili vrlo aktivni, u svim oblicima organizacije. Održavane su mnoge manifestacije: letnji tabori
i škole, omasovljavanje, saradnja sa skautima drugih zemalja. Jedna od većih manifestacija je bila proslava 80. rođendana osnivača Svetske skautske ogranizacije Roberta Baden-Powella, 1937. god.
SAVEZ IZVIĐAČKIH ORGANIZACIJA
NOVE JUGOSLAVIJE
U periodu od 1930-1940. rad ove organizacije je nekoliko puta zabranjivan. 1940. iz Saveza istupaju neki delovi, a početkom 1941. formiraju se republički savezi izvidnika i planinki. Od 1950. god. Savez izviđača Jugoslavije ne sarađuje sa Svetskom skautskaom organizacijom i prestaje da bude član WOSM-a. Pokret izviđača se naročito razbuktao za vrijeme SFR Jugoslavije. Tako je prva izviđačka četa osnovana u Zagrebu,
22. prosinca 1950. Ta se 
četa zvala "Mladi partizan". Ubrzo je, i to 19. svibnja 1951, održan prvi tečaj za izviđačke vođe u Zagrebu. Među spominjanim vođama izviđaštva izdvajaju se Danko Oblak, Boris Lešnik i Kamilo Ferenčak. Inicijativni odbor za formiranje Saveza izviđačkih organizacija Jugoslavije, a osnivačka skupština Saveza održana je 7-8. II 1953. godine. U periodu od II svetskog rata do 1991. održano je ukupno 8 smotri izviđača i to:
Prva smotra od 30. IV do 3. V 1954. na Banovom brdu (Košutnjak – Pionirski grad) u Beogradu sa 1200 učesnika.
Druga smotra od 7. do 16. VIII 1957. na Palama kod Sarajeva sa preko 6000 učesnika.
Treća smotra 1961. na području cele Jugoslavije.
Četvrta smotra od 1. do 10. VII 1966. na Fruškoj gori sa oko 10000
Zaboravili smo, a mnogi i ne znaju, kako je naša izviđačka organizacija nastajala, kako se menjala, u daljoj i bližoj prošlosti. Možda smo zaboravili kako je nastajao Savez izviđača Jugoslavije, ali nismo ovaj znak, koji ovako lepo izgleda iz pera jednog izviđača.IZVIĐAČI – SKAUTI U JUGOSLAVIJI DO II SVETSKOG RATA
Izviđačka organizacija je relativno rano, računajući od 1907. god., nastala na našim prostorima. I pre osnivanja Jugoslavije kao države, na prostorima koji su je kasnije činili, počela su se organizovati društva mladih. Hronološki:
1881. god. u Vinkovcima, prof. Mate Mudrinić pokreće izletničke sokolske družine, što se može smatrati prvim udruživanjem mladih u organizacije.
1911. god. Dr. Miloš Đ. Popović (1876-1954) udario je temelje skautskoj organizaciji u Srbiji, u okviru “Trezvene mladeži”.
1913. god. u Hrvatskoj se organizuju “Đačke izletne družbe”, koje su delovale po izviđačkom programu.
1914. god. Po ugledu na skaute u drugim državama, u Hrvatskoj se osniva “Hrvatsko skautsko udruženje”. Prihvata se naziv skauti, i uniforme.
1915. god. Skauti Bosne i Hercegovine su osnovani u Austrougarskoj monarhiji.
Posle pauze, za vreme I svetskog rata, i osnivanja države Jugoslavije, dr. Miloš Popović se zalaže da poveže sve organizacije koje su počele spontano da niču u mnogim gradovima.
1920. god. 1. oktobra, kao izviđačku organizaciju u Beogradu formirao je Steg br. 1.
1921. god. dr. Popović uspeva da osnuje »Savez skauta kraljevine Jugoslavije«, čiji su članovi bili »Savezi izvidnika i planinki« Srbije, Hrvatske... Starešina glavne uprave je postao dr. St. Z. Ivanić, koji je vrlo uspešno vodio ovaj Savez. 1921. god. U Makedoniji, u Skoplju se osniva prvi steg.1922. god. Na Jugoslovenskom sokolskom sletu, koji je održan u Ljubljani, formira se »Skautska organizacija Slovenije«, a najzaslužniji su Stane Hudnik, Franc Pintar, Jože Medved... Pod vođstvom Metoda Brezigara povezuje se sa skautima Beograda. Na sletu su učestvovali i skauti iz Bosne, Srbije , Češke, Poljske.
1922. god. u Parizu, na Međunarodnoj skautskoj konferenciji i jugoslovenska organizacija postaje ravnopravni član WOSM–a.
1922. god. Baden-Powell wrote about Bosnia before the First World War; in a section "Biking in Bosnia" he provides a fascinating picture of this war-torn land. As part of Yugoslavia, Bosnia-Herzegovina was a founding member of the World Organization of the Scout Movement from 1922.god.
1923. god. 26. februara, Lord Robert Baden-Powell se zahvaljuje za rođendansku čestitku,
Skautima Hrvatske, lično. (Objavljeno u hrvatskom izviđačkom časopisu SKAUT, 1923.)1923. god. 6. maja. održana je vanredna skupština “Saveza skauta Kraljevine Jugoslavije”. Promenjen je naziv u “Savez skauta Kraljevine SHS”. Usvojen je Statut Saveza, a kralj Aleksandar I Karađorđević postaje pokrovitelj organizacije.
1923. i 1924. god. u Makedoniji, u Kumanovu, Štipu, Bitoli, Strumici i Gostivaru osnivaju se novi stegovi, pa se formira Vardarski skautski region sa sedištem u Skoplju.
1924. god. 28.juna održana je prva manifestacija: ''Slet Saveza skauta Kraljevine SHS”, u Sarajevu.
1929. god. Savez menja ime u “Savez izviđača i planinki Jugoslavije”.
1930. god. Opet menja ime u “Savez skauta Kraljevine Jugoslavije”. Naši predstavnici prvi put nastupaju na međunarodnom JAMBOREE-u (međunarodna smotra).
PRVE NACIONALNE SMOTRE
u Jugoslaviji su održane:
Sve ove godine skauti-izvidnici-izviđači su bili vrlo aktivni, u svim oblicima organizacije. Održavane su mnoge manifestacije: letnji taborii škole, omasovljavanje, saradnja sa skautima drugih zemalja. Jedna od većih manifestacija je bila proslava 80. rođendana osnivača Svetske skautske ogranizacije Roberta Baden-Powella, 1937. god.SAVEZ IZVIĐAČKIH ORGANIZACIJA
NOVE JUGOSLAVIJE
U periodu od 1930-1940. rad ove organizacije je nekoliko puta zabranjivan. 1940. iz Saveza istupaju neki delovi, a početkom 1941. formiraju se republički savezi izvidnika i planinki. Od 1950. god. Savez izviđača Jugoslavije ne sarađuje sa Svetskom skautskaom organizacijom i prestaje da bude član WOSM-a. Pokret izviđača se naročito razbuktao za vrijeme SFR Jugoslavije. Tako je prva izviđačka četa osnovana u Zagrebu,
22. prosinca 1950. Ta se 
četa zvala "Mladi partizan". Ubrzo je, i to 19. svibnja 1951, održan prvi tečaj za izviđačke vođe u Zagrebu. Među spominjanim vođama izviđaštva izdvajaju se Danko Oblak, Boris Lešnik i Kamilo Ferenčak. Inicijativni odbor za formiranje Saveza izviđačkih organizacija Jugoslavije, a osnivačka skupština Saveza održana je 7-8. II 1953. godine. U periodu od II svetskog rata do 1991. održano je ukupno 8 smotri izviđača i to:
Prva smotra od 30. IV do 3. V 1954. na Banovom brdu (Košutnjak – Pionirski grad) u Beogradu sa 1200 učesnika.
Druga smotra od 7. do 16. VIII 1957. na Palama kod Sarajeva sa preko 6000 učesnika.
Treća smotra 1961. na području cele Jugoslavije.
Četvrta smotra od 1. do 10. VII 1966. na Fruškoj gori sa oko 10000
učesnika.Peta smotra od 2. do 12. VII 1970. na Lescu (Bled) sa oko 7500 učesnika.
Šesta smotra od 1. do 14. VII 1975. na Petrovoj gori sa oko 6000 učesnika.
Sedma smotra od 1. do 10. VII 1983. na Tjentištu sa oko 9000 učesnika.
Osma smotra od 30. VI do 9. VII 1987. na Adi Ciganliji u Beogradu sa preko 12000 učesnika.
POSLE RASPADA SFRJ
Republički savezi izviđača postali su državni. Ovo su amblemi novih saveza izviđača ili skauta, ali to je isto. Izviđači Bosne i Hercegovine su ogranizovani u Savez Federacije BiH i Savez Republike Srpske. Udruženi, nastupaju kao jedinstveni savez.POSLE RAZDVAJANJA
SRBIJE I CRNE GORE
O istorijatu izviđačke organizacije u Bosni i Hercegovini, a posebno u Sarajevu, kada skupim dovoljno materijala, objaviću poseban prilog. Možda to uradi neki iskusniji izviđač ili planinka, neko ko zna više od mene. I za ovaj prilog nisam imala sve ambleme. U Arhivu sam našla fotografije kao zamenu za originalne. Ukoliko ih neko od izviđača poseduje, može ih poslati na moj E-mail bninzlata@yahoo.com i ja ću ih zameniti.Zahvaljujem na saradnji Coberu, Vesku, Bariši, bivšem izviđaču iz Sarajeva, koji mi je nabavio fotografije amblema.
ZLATICA NINIĆ
No comments:
Post a Comment